Συμπληρωματικό σχέδιο υπομνήματος του ΤΕΕ/ΤΚΜ προς τον πρωθυπουργό και τους πολιτικούς αρχηγούς,που κατέθεσα στην Δ.Ε. εκ μέρους της Ανασυγκρότησης Μηχανικών.

1.Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΕΝΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ.

Τα τελευταία 6 χρόνια η χώρα μας σύρεται πίσω από τις δανειακές συμβάσεις (μνημόνια) που επιβάλλουν οι εταίροι και δανειστές μας, χωρίς να αντιπαρατίθεται ένα homemade σχέδιο εξόδου από την κρίση. Όλες οι Κυβερνήσεις, είτε κατόπιν σκληρής διαπραγμάτευσης, είτε με βαθειά οδύνη, έχουν ψηφίσει τα 4 (μέχρι σήμερα) μνημόνια, που συνοδεύονται από κείμενα – όρους εκατοντάδων σελίδων, τα περισσότερα εκ των οποίων δεν προλαβαίνουν καν να διαβάσουν και άλλα δεν κατανοούν πολλοί από τους βουλευτές που τα ψηφίζουν.

Είναι γεγονός ότι από το πρώτο κιόλας μνημόνιο, μαζί με τους όρους για τη δημοσιονομική προσαρμογή, έχουν τεθεί παράλληλα και οι κανόνες
για τις μεταρρυθμίσεις που έπρεπε να τρέξουν παράλληλα, αφού οι τεχνοκράτες της Ε.Ε. διαπίστωσαν από την αρχή τα διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας και την διάλυση, δηλαδή ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙ 5 ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΙ ΕΔΩ ΚΑΙ 15 ΧΡΟΝΙΑ.

Βέβαια, πολλές από τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις από τους εταίρους κρύβουν μέτρα απαξίωσης των κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων, με αποτέλεσμα την απορρύθμιση της αγοράς ή την μείωση της κατανάλωσης και είναι χωρίς αντίκρισμα για την εξωστρέφεια και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Άλλες πάλι, αγνοώντας τις ιδιαιτερότητες της Ελληνικής κοινωνίας, καθίστανται άστοχες. Και τέλος άλλες προτείνονται μέσω της εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ, χωρίς να είναι υποχρεωτικές.

Είναι λοιπόν αυτονόητο, ότι το θέμα των μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΩΝ ΑΡΙΣΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΜΕ ΔΙΕΘΝΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ, οι οποίοι θα καταστρώσουν και θα προτείνουν ένα φιλόδοξο σχέδιο ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΩΝ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ, που θα συμβάλει στον ουσιαστικό μετασχηματισμό του παραγωγικού μας μοντέλου και στην εξωστρέφεια της οικονομίας, μέσω μιας ολοκληρωμένης πολιτικής.

2. ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ.

Η δυναμική των μ/ρ πρέπει να έχει ξεκάθαρους και ιεραρχημένους στόχους που θα υπακούουν στους ακόλουθους κανόνες:

Α) η δημοσιονομική πολιτική της χώρας θα πρέπει (κατά το δυνατόν) να υποστηρίζει και να ενισχύει τις  μ/ρ με την παρακίνηση και την προσέλκυση ιδιωτικών πόρων (π.χ σύμπραξη δημοσίου-ιδιωτικού τομέα), ή τουλάχιστον να μην τις υπονομεύει (π.χ υπερφορολόγηση επιχειρήσεων, αύξηση ενεργειακού κόστους στην βιομηχανία)

Β) οι προτεινόμενες μ/ρ πρέπει να ενσωματώνονται στον ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ και να στοχεύουν στην προώθηση της Ανάπτυξης.

Γ) να δοθεί προτεραιότητα σε αυτές που οδηγούν στα μεγαλύτερα οικονομικά οφέλη και αποδίδουν στο συντομότερο χρονικό διάστημα, χωρίς δημοσιονομική επιβάρυνση, δηλ. με απλά λόγια όσες προσελκύουν φρέσκο χρήμα χωρίς να επιβαρύνουν την οικονομία. Αυτές είναι κυρίως οι ιδιωτικοποιήσεις.

Δ) να διασφαλισθεί η αποτελεσματική εφαρμογή τους, αλλά και να προστατευθεί η πορεία τους στο μέλλον (αφού στην χώρα μας πολλά πράγματα εγκαταλείπονται στην πορεία και πολλά μένουν στα χαρτιά προτού εφαρμοσθούν).

Ε) να προστατευθούν από την αβεβαιότητα που προκαλούν εξωγενείς παράγοντες ( όπως η πολιτική αστάθεια, η βιωσιμότητα του χρέους, η παρακώληση και ματαίωση των ιδιωτικοποιήσεων, η εχθρική αντιμετώπιση του ιδιωτικού τομέα από τον Δημόσιο κλπ.).

3. ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ.

Οι μ/ρ μπορούν να διαχωρισθούν σε ΘΕΣΜΙΚΟΥ και ΤΕΧΝΙΚΟΥ χαρακτήρα. Οι μ/ρ θεσμικού χαρακτήρα είναι ευρύτερου χαρακτήρα και αναφέρονται σε όλους τους τομείς του Δημόσιου βίου. Από την δικαιοσύνη, την Υγεία, την Πρόνοια, την Απασχόληση, την Κοινωνική ασφάλιση και την Δημόσια διοίκηση, μέχρι το Εμπόριο, την Βιομηχανία και την παραγωγή του τεχνικού έργου και το δομημένο περιβάλλον.

Ουδείς μπορεί να ισχυρισθεί ότι κάποιος από τους τομείς αυτούς λειτουργεί σωστά ή μπορεί να παραβλέψει τις δυσλειτουργίες και τα φαινόμενα γραφειοκρατίας και διαφθοράς. Ίσως ο πιο εύστοχος χαρακτηρισμός που έχει δοθεί ποτέ για τις μ/ρ είναι η ΕΠΑΝΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ. Εξυπακούεται ότι οι θεσμικού χαρακτήρα μ/ρ, απαιτούν την έγκριση της Βουλής και μάλιστα με διευρυμένη πλειοψηφία, διακομματική στήριξη και αυξημένη αποδοχή από τους πολίτες.

3. α.) ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

Στις κυριότερες θεσμικές μ/ρ περιλαμβάνονται :

. η θωράκιση της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης , η επιτάχυνση της απονομής της και η εμπέδωση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς αυτήν. Η εμπιστοσύνη και η ταχύτητα εξ άλλου, είναι ένα από τα κυριότερα ζητούμενα και από τους εν δυνάμει και υποψήφιους επενδυτές εγχώριους και ξένους . Και ας μην δυσανασχετούμε όταν κορυφαίες διεθνείς συμφωνίες γίνονται κάτω από την κάλυψη του Αγγλικού δικαίου.

. η θέσπιση ενός φορολογικού συστήματος με κύρια χαρακτηριστικά την σταθερότητα, την δίκαιη κατανομή των φόρων, την απλοποίηση της νομοθεσίας και την εκλογίκευση των φορολογικών επιβαρύνσεων των επιχειρήσεων (π.χ στα επίπεδα του μ.ο. των μελών της Ε.Ε), ώστε να πέσουν στην μάχη του ανταγωνισμού «επί ίσοις όροις».

. ουσιαστική μ/ρ του συστήματος υγείας της χώρας που κινδυνεύει από δύο πολύ σοβαρούς παράγοντες :α) την δραματική μείωση των πόρων του λόγω μείωσης του αριθμού των οικονομικά ενεργών ασφαλισμένων και ταυτόχρονα αύξησης των ανενεργών (συνταξιούχοι, άνεργοι και υποαπασχολούμενοι που δεν μπορούν να καταβάλουν τις εισφορές), β) λόγω μαζικής ένταξης στο σύστημα μεγάλου αριθμού, είτε οικονομικών μεταναστών είτε προσφύγων. Οι παράγοντες αυτοί έχουν φέρει το σύστημα στα όρια της κατάρρευσης.

. η μ/ρ του δημόσιου τομέα, τόσο ως προς το μέγεθός του, όσο και ως προς την αποτελεσματικότητά του, δεδομένου ότι αποτελεί το μοναδικό εργαλείο υποδοχής, ελέγχου, έγκρισης και διεκπεραίωσης των επενδύσεων. Είναι δε προφανές, ότι με την σημερινή του δομή και στελέχωση, είναι αδύνατο να ανταποκριθεί στον κρίσιμο ρόλο του. Εκτός από τα προβλήματα διάρθρωσής του (ύπαρξη άχρηστων οργανισμών, κακή κατανομή του προσωπικού με υποστελέχωση σε καίριους τομείς της διοίκησης, απαρχαιωμένες υλικοτεχνικές υποδομές κλπ.), πλήττεται παράλληλα από την πολυνομία, ειδικά μάλιστα τα χρόνια της κρίσης, όπου η χώρα έχει μετατραπεί σε εργοστάσιο παραγωγής Νόμων (συχνά αλληλοαναιρούμενων, ημιτελών και ανεφάρμοστων). Αυτό έχει ως τελικό αποτέλεσμα την αύξηση της γραφειοκρατίας.

. η μ/ρ της αγοράς εργασίας είναι ο δεύτερος πυλώνας για την καταπολέμηση της ανεργίας (ο πρώτος είναι οι επενδύσεις). Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα έχει πέσει «στην παγίδα χαμηλής ανάπτυξης». Μάλιστα μέχρι τα τέλη του 2017 η χώρα μας θα κατέχει προτελευταία θέση μεταξύ των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ με το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας (22,6 %).Βασικά χαρακτηριστικά της είναι το χαμηλό επίπεδο επενδύσεων, η μηδενική αύξηση της παραγωγικότητας, η πολύ μικρή αύξηση της απασχόλησης και η στασιμότητα των μισθών. Στο θέμα αυτό προτείνονται και διάφορα μέτρα που δεν αποτελούν μνημονιακές υποχρεώσεις (μέσω της εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ ), καθώς και η προώθηση «ΤΩΝ ΕΞΥΠΝΩΝ Μ/Ρ», δηλαδή αυτών που προσεγγίζουν καλύτερα τις δεξιότητες των εργαζομένων. Ταυτόχρονα, πολλά από τα προτεινόμενα μνημονιακά μέτρα οδηγούν στην πράξη σε απορρύθμιση της αγοράς και μείωση της παραγωγικότητας. Συνεπώς και εδώ απαιτείται η αξιολόγηση όλων αυτών και η κατάστρωση ενός ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΝΑΤΑΞΗΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

. η πολιτική της Πρόνοιας αποτελεί μία αναγκαία κοινωνική πολιτική αυτοσυντήρησης, που πρέπει να απευθύνεται σε όσους πραγματικά δεν μπορούν να εργασθούν (λόγω αναπηρίας, χρονίων και βαριών ασθενειών κλπ.). Μία προοδευτική πολιτική κοινωνικής πρόνοιας, πρέπει να στοχεύει στη δημιουργία θέσεων εργασίας για όσους μπορούν και θέλουν να εργασθούν και όχι στη χορήγηση προνοιακών επιδομάτων. Ετσι θα αυξηθεί το ποσόν των προνοιακών επιδομάτων για όσους πράγματι τα δικαιούνται και παράλληλα θα αποπεριθωριοποιηθούν πολλοί άνεργοι αλλά ικανοί για εργασία πολίτες (σήμερα χορηγούνται επιδόματα-ψίχουλα σε ανάπηρους, ασθενείς και ανέργους).

. παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό τύπου Κατρούγκαλου που στοχεύουν στην επιβίωσή του για 2-3 χρόνια με μεθοδευμένη οικονομική αφαίμαξη των ενεργών πολιτών, δεν μπορούν να αποτελέσουν μ/ρ. Ειδικότερα όταν δεν λαμβάνονται υπ όψιν βασικές παράμετροι, όπως η γήρανση του πληθυσμού και η ολοένα αυξανόμενη έξοδος από το σύστημα των οικονομικά ενεργών πολιτών (λόγω δραματικής ελάττωσης του αριθμού των νέων ασφαλισμένων που μεταναστεύουν, λόγω της μαύρης εργασίας και λόγω της υποαπασχόλησης πολλών εργαζομένων σε βαθμό που δεν τους επιτρέπει να καταβάλουν τις εισφορές), αλλά και λόγω της δραματικής αύξησης του αριθμού των συνταξιούχων. Η μεγάλη αύξηση της αναλογίας ΜΗ ΕΝΕΡΓΟΙ/ ΕΝΕΡΓΟΥΣ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥΣ, έχει ήδη προκαλέσει στο σύστημα «ανήκεστη βλάβη».

. ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στο ΚΡΙΣΙΜΟ ΘΕΜΑ ΤΩΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΩΝ, που αποτελούν αυτή τη στιγμή την σημαντικότερη μ/ρ για τη χώρα (όπως φαίνεται και από την μεγάλη πίεση που ασκείται από τους εταίρους μας), και σχεδόν την μοναδική πηγή εισροής μεγάλων κεφαλαίων στη χώρα. Δεν νοείται συνεπώς από καμία Κυβέρνηση η εκμετάλλευση των ιδιωτικοποιήσεων για ιδεολογικο-κομματικούς σκοπούς.

3.β.) ΟΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ.

Στις μ/ρ τεχνικού χαρακτήρα συμπεριλαμβάνονται εκείνες που μπορούν να προωθηθούν άμεσα από την Κυβέρνηση και τα Υπουργεία και δεν απαιτείται η έγκριση της Βουλής. Αφορούν σε δομές και διαδικασίες που χρειάζονται απλοποίηση και εξυγίανση, όπως η πάταξη της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς, η κωδικοποίηση της Νομοθεσίας ανά κλάδο, η κατάργηση άχρηστων και ανεφάρμοστων Νόμων κλπ. Στις τεχνικές μ/ρ είναι αναγκαία και καταλυτική η συμμετοχή και η συμβολή των επιστημονικών συλλόγων και των Επιμελητηρίων, των οποίων τα μέλη βιώνουν από πρώτο χέρι τις συνέπειες των αστοχιών της δημόσιας διοίκησης.

4) ΟΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ Της ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ.

Αναμφίβολα ο κλάδος των Μηχανικών υπέστη από την κρίση την μεγαλύτερη ζημία από όλους τους λοιπούς επιστημονικούς κλάδους, λόγω της πλήρους συρρίκνωσης της επαγγελματικής ύλης. Οι νομιμοποιήσεις αυθαιρέτων και τα ενεργειακά πιστοποιητικά είναι απλά μία δικαιολογία για να συνεχίζουν να κρατούν κάποιοι συνάδελφοι τα γραφεία τους ανοικτά, προτού ακολουθήσουν το δρόμο της μετανάστευσης (όσοι μπορούν). Στα δημόσια έργα, επίσης η κατάσταση είναι τραγική λόγω συρρίκνωσης (μέχρι εξάλειψης) του ΠΔΕ και της δημοπράτησης ελάχιστων έργων (στα οποία δίδονται εκπτώσεις πέραν κάθε λογικής από απελπισμένους εργολήπτες).

Μιλώντας συνεπώς για τις μ/ρ στο χώρο των Μηχανικών θα πρέπει :

. να επαναπροσδιορισθεί ο ρόλος του Μηχανικού σύμφωνα με τα σημερινά οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα, αλλά και να εξετασθούν η βιωσιμότητα και οι προοπτικές του κλάδου για τα επόμενα 10 χρόνια. Εκτός από το πρόβλημα της συρρίκνωσης της επαγγελματικής ύλης, θα πρέπει να επανεξετασθεί και ο ρυθμός παραγωγής νέων Μηχανικών σε συνάρτηση με τις δυνατότητες απορρόφησής τους από την αγορά εργασίας και όχι με γνώμονα το πολιτικό κόστος.

. να αρθεί η πολυνομία και η ασάφεια των Νόμων, που οπλίζουν το χέρι της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς.

. να καταγραφούν όλες οι δομές και οι διαδικασίες στις εμπλέκονται οι Μηχανικοί και να απλουστευθούν, ενώ παράλληλα να θεσμοθετηθεί η ανάληψη περισσότερων αρμοδιοτήτων από τους ιδιώτες Μηχανικούς και λιγότερων από τις δημ. Υπηρεσίες.

. να εξορθολογισθεί η δημόσια διοίκηση, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στον ρόλο της, που πρέπει να είναι επιτελικός –ελεγκτικός και όχι διεκπεραιωτικός.

. σε ότι αφορά τη δημοπράτηση μελετών- έργων θα πρέπει καταρχήν να μπουν κανόνες ουσιαστικής πιστοποίησης των φορέων υλοποίησής τους (τεχνικών γραφείων-εταιρειών), ώστε να αντιμετωπισθούν τα φαινόμενα στρέβλωσης του ανταγωνισμού που οξύνθηκαν μετά την απελευθέρωση των εκπτώσεων. Η ολοκλήρωση της θεσμικής προετοιμασίας από την πλευρά της πολιτείας, για την εφαρμογή ηλεκτρονικών διαδικασιών για τη δημοπράτηση των δημοσίων έργων και μελετών και προμηθειών, θα συμβάλλει στην εξυγίανση της αγοράς και τη διαφάνεια.

Οι μ/ρ στον τομέα των Μηχανικών θα πρέπει να γίνουν με την συνεργασία και συμβολή του ΤΕΕ, το οποίο θα πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις προκλήσεις των καιρών. Οι μ/ρ στον τομέα αυτό, εκτός από το όφελος της εθνικής οικονομίας, θα προστατεύσουν τους Μηχανικούς από τον εξευτελισμό του επαγγέλματος, την άσκοπη ταλαιπωρία, την απλήρωτη εργασία και τέλος την ανεργία και την αναγκαστική μετανάστευση.

5) ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Φιλόδοξες μ/ρ έχουμε δει πάρα πολλές από Κυβερνήσεις και Υπουργούς τα τελευταία χρόνια, καμία όμως δεν άντεξε περισσότερο χρόνο, από όσο κάθισε ο εκάστοτε «μεταρρυθμιστής» Υπουργός στην Υπουργική καρέκλα του. Αποδείχθηκε λοιπόν περίτρανα ότι το κρίσιμο ζήτημα των μ/ρ δεν μπορεί να είναι αντικείμενο ημιμαθών στελεχών μιας Κυβέρνησης ή έστω  στελεχών της που στερούνται ειδικών γνώσεων. Είναι αντικείμενο των αρίστων ειδικών που διαθέτουν διεθνή εμπειρία και γνώση της Ελληνικής πραγματικότητας. Αυτοί, συνεπικουρούμενοι από τα Επιμελητήρια και τους επιστημονικούς συλλόγους, μπορούν και πρέπει να καταστρώσουν και να εφαρμόσουν ΕΝΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ.

Εξ άλλου, με το πέρας της αξιολόγησης του 4ου μνημονίου και την λήξη των προγραμμάτων στήριξης της Ελληνικής οικονομίας και της συνεπόμενης ρύθμισης της βιωσιμότητας του χρέους, το επόμενο στοίχημα οποιασδήποτε Κυβέρνησης θα πρέπει να είναι οι μεταρρυθμίσεις και η ανάκαμψη της οικονομίας.